Sneltesten voor de seksueel overdraagbare aandoening (SOA) Chlamydia trachomatis zijn erg onbetrouwbaar. Een DNA test (PCR) op een door de patiënt zelf afgenomen vaginaal uitstrijkje blijft het aangewezen middel om chlamydia vast te stellen. Het combineren van het uitstrijkje met urine heeft geen toegevoegde waarde. Omdat het DNA van chlamydia bij verschillende bewaarcondities zeer stabiel blijkt, kan de ziekte ook betrouwbaar worden vastgesteld uit ingevroren (oude) patiëntenmaterialen die vaak gebruikt worden voor wetenschappelijk onderzoek. Dit blijkt uit het proefschrift van arts-microbioloog Laura van Dommelen. Zij promoveerde op 31 oktober aan de Universiteit Maastricht.
Sneltesten zeer onbetrouwbaar
De resultaten van chlamydia-sneltesten zijn dramatisch slecht, zo blijkt uit het onderzoek van Laura van Dommelen. Zij evalueerde een aantal sneltesten (ook `point-of-care` testen genoemd) die tijdens het begin van haar promotieonderzoek (deels) vrij verkrijgbaar waren op internet. Deze testen zouden binnen een kwartier kunnen aangeven of iemand chlamydia heeft. Geïnfecteerde patiënten kunnen dan meteen behandeld worden, wat verspreiding van de ziekte tegengaat. Daarnaast kan een goede sneltest chlamydia diagnostiek mogelijk maken in ontwikkelingslanden omdat zo`n test overal uitgevoerd kan worden. De gevoeligheid van de geëvalueerde sneltesten liep echter uiteen tussen de 12% en 27%, terwijl dat volgens de richtlijnen van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) tenminste 43% moet zijn.
DNA stabiel onder verschillende bewaarcondities
Bij de evaluatie van diagnostische testen, zoals die voor chlamydia, wordt vaak gebruik gemaakt van ingevroren (oude) patiëntenmaterialen. Het was tot nu toe onbekend hoe stabiel het chlamydia DNA is als het onder verschillende omstandigheden wordt opgeslagen. Na vergelijking van `vers` en ingevroren patiëntenmateriaal (tot 2 jaar oud) blijkt dat chlamydia DNA zeer stabiel is.
Uitstrijkje volstaat, combinatie met urine niet nodig
Bij vrouwen kan chlamydia met een zelf afgenomen vaginaal uitstrijkje even betrouwbaar worden vastgesteld als met het uitstrijkje dat de dokter maakt. Uit het onderzoek van Laura van Dommelen blijkt dat onderzoek op gecombineerd materiaal (urine met een uitstrijkje) geen toegevoegde waarde heeft voor het vaststellen van de diagnose chlamydia.
Chlamydia meest voorkomende SOA
Chlamydia trachomatis is wereldwijd de meest voorkomende bacteriële SOA. Van alle SOA`s is het de grootste veroorzaker van infectiegerelateerde onvruchtbaarheid bij vrouwen. Ook in Nederland is chlamydia de meest voorkomende bacteriële SOA. Vrouwen tussen de 20 en 25 jaar lopen het meeste risico. Bij de GGD werd in 2011 gemiddeld 11.5% van de cliënten positief getest op chlamydia. Een chlamydia infectie geeft vaak geen of weinig klachten en is goed te behandelen. Als behandeling uitblijft kan de ziekte echter ernstige gevolgen hebben, zoals verminderde vruchtbaarheid bij zowel vrouwen als mannen. Ondanks alle inspanningen om chlamydia terug te dringen stijgt de prevalentie in Westerse landen, waaronder Nederland.
Aannames in de SOA diagnostiek
SOA`s zijn seksueel overdraagbare aandoeningen. Per jaar lopen in Nederland naar schatting ruim 100.000 mensen een SOA op. Over SOA infecties is al veel bekend, maar tegelijkertijd is er minstens evenveel niet bekend. Laura van Dommelen onderzocht een aantal aannames in de diagnostiek van SOA. Zij concentreerde zich daarbij op Chlamydia trachomatis en Treponema pallidum, de veroorzaker van syfilis.
Promotie Laura van Dommelen
Laura van Dommelen is als arts-microbioloog werkzaam bij Stichting PAMM, gevestigd in Máxima Medisch Centrum (MMC) locatie Veldhoven. Tevens is zij staflid binnen MMC. Zij promoveerde op 31 oktober aan de Universiteit Maastricht op haar proefschrift `Optimizing Chlamydia trachomatis and Treponema pallidum diagnostics`
